بررسی بیولوژی ساقه خوار ذرت sesamia cretica lederer (lepidoptera: noctuidae) در منطقه سمنان و دشمنان طبیعی آن

ذرت یکی از گیاهان مهم زراعی است که پس از گندم و برنج بیشترین سطح زیر کشت را به خود اختصاص داده است. ساقه خوار ذرت با نام علمی sesamia cretica از خانواده noctuidaeیکی از مهمترین آفات این محصول می باشد،که به عنوان آفت کلیدی ذرت در تمام مناطق ذرت کاری دنیا مطرح می شود. بررسی های انجام شده در رابطه با بیولوژی و دشمنان طبیعی ساقه خوار ذرت در مناطق مختلف استان سمنان طی سال های 1390 و 1391 نشان داد که گونه فعال در مزارع ذرت منطقه سمنان، گونه ی s. cretica می باشد و گونه ی غالب منطقه محسوب می شود. نتایج این تحقیق نشان داد که گونه ی مزبور در منطقه سمنان دو نسل در سال داشته که فعالیت نسل اول آفت همزمان با شروع کشت ذرت در منطقه از اوایل خرداد با ظهور حشرات کامل شروع و 5/2-2 ماه به طول می انجامد. فعالیت نسل دوم از اوایل مرداد شروع شده و بیشترین فعالیت لاروهای این نسل و خسارت آن ها در ساقه و بلال مشاهده گردید. لاروهای کامل نسل دوم، فرم زمستان گذران آفت را تشکیل داده که درون ساقه های باقی مانده در مزرعه زمستان گذرانی می کنند. خسارت سزامیا در مزارع ذرت شامل تغذیه از برگ و ایجاد سوراخ های چهار ردیفه، تغذیه از جوانه مرکزی، تغذیه از ساقه (که منجر به خروج شیره گیاهی، خاک اره و شکستن ساقه می شود)، تغذیه از بلال و پوسیدگی بلال می باشد. حشرات ماده بوته های جوان دو تا شش برگی را برای تخم ریزی ترجیح دادند. همچنین گیاه ذرت در بین میزبان های دیگر (گندم، سورگوم و بعضی از علف های هرز) به عنوان میزبان ترجیحی آفت تعیین گردید. بر اساس نتایج این پژوهش، بارندگی، نوع میزبان گیاهی و دشمنان طبیعی در تغییرات جمعیت آفت نقش معنی داری داشتند، به طوری که در سال های خشک و همچنین در بارندگی های شدید و زمستان های سرد تلفات زیادی در فرم های مختلف جمعیت آفت مشاهده شد و در مزارعی که از سموم شیمیایی برای مبارزه استفاده نشده بود، دشمنان طبیعی باعث کنترل معنی دار جمعیت آفات و جلوگیری از خسارت شدید آن ها می شدند. در این پژوهش، دشمنان طبیعی متعددی از مزارع ذرت و مزارع اطراف ذرت کاری ها از مناطق مختلف سمنان جمع آوری و شناسایی گردیدند که به طور کلی 54 گونه از راسته های مختلف شامل 21 گونه از راسته بال غشائیان، 19 گونه از راسته سخت بالپوشان، 13 گونه از راسته دو بالان و یک گونه از راسته بالتوری ها جمع آوری گردیدند.